Türkiyədəki zəlzələ 100 km-lik çat yaradıb

14:44 8.02.2023 899
Türkiyədəki zəlzələ 100 km-lik çat yaradıbSeysmoloqlar bildirirlər ki, Türkiyə və Suriyada fevralın 6-da baş vermiş 7.8 ballıq zəlzələ bəlkə də bu onilliyin ən dağıdıcı zəlzələsi olacaq.

Alimlərin fikrincə bu zəlzələ Yerin litosferində Anadolu və Ərəbistan tavaları arasında 100 kilometrlik çat yaradıb.

"Reuters" agentliyinin ekspertləri Yerin dərin qatlarında nələrin baş verməsindən və zəlzələ sonrası mümkün hadisələrdən danışıblar.

Zəlzələnin mənşəyi haradadır?

Zəlzələnin episentri Türkiyənin Nurdağı şəhərinin 26 kilometrliyində, Şərqi Anadolu çatının 18 kilometr dərinliyində olub.

Zəlzələnin zərbə dalğası şimal-şərq istiqamətində hərəkət edərək, mərkəzi Türkiyə və Suriyada dağıntılara səbəb olub.

Bu da qeyd olunur ki, 20-ci əsr ərzində Şərqi Anadolu Çatında çox az seysmik fəallıq müşahidə olunub.

ABŞ Geoloji Mərkəzinin məlumatına görə, burada 1970-ci ildən bəri 6.0 baldan güclü olan yalnız üç zəlzələ baş verib.

Amma bundan əvvəl, 1822-ci ildə burda baş vermiş 7.0 ballıq zəlzələdə təqribən 20 min insan ölüb.

Zəlzələ nə dərəcədə dağıdıcı olub?

Əgər, hər il gücü 7.0 baldan çox olan 20-dən az zəlzələnin baş verməsi nəzərə alınarsa, fevralın 6-da baş vermiş zəlzələ dağıdıcı adlandırıla bilər.

London Universitet Kollecinin Risk və Fəlakətlərin Önlənməsi İnstitutunun rəhbəri Coanna Uolkerin sözlərinə görə, 2016-cı ildə mərkəzi İtaliyada baş vermiş 6.2 ballıq zəlzələ 300 nəfərin ölümünə səbəb olmuşdusa, Türkiyə-Suriya zəlzələsi zamanı 250 dəfə çox enerji ayrılıb.

2013-cü ildən 2022-ci ilədək yalnız iki belə güclü zəlzələ qeydə alınıb.

Niyə bu qədər güclü?

Şərqi Anadolu Çatı zərbə-sürüşmə tipli çatdır.

Belə çatlarda bərk qaya tavaları çat boyunca şaquli olaraq bir-birinə doğru hərəkət edir.

Bu qarşılıqlı itələmə prosesi bu tavalardan biri sürüşərək, üfqi hərəkətə keçəndə dayanır və zəlzələ törədəcək gərginlik yaradır.

Kaliforniyadakı San Andreas Çatı dünyanın ən iri zərbə-sürüşmə tipli çatı sayılır və alimlərin fikrincə, burada fəlakətli bir zəlzələnin olacağı gözləniləndir.

Türkiyə-Suriya zəlzələsində sınma nisbətən dayaz qatlarda baş verib.

Britaniyadakı Açıq Universitetinin planetar geologiya alimi Deyvid Rotberi bildirir ki, episentri dayazda olan zəlzələlər Yer səthi üçün daha dağıdıcı olur.

Başqa sözlərlə bu gücdə zəlzələnin episentri daha dərində olsaydı, bu qədər dağıntı yaratmazdı.

Bundan sonra necə ard zərbələri gözlənilir?

Türkiyədə birinci zəlzələdən 11 dəqiqə sonra 6.7 ballıq ard zərbəsi olub. Bundan bir neçə saat sonra baş vermiş 7.5 ballıq ikinci zəlzələdən sonra 6.0 ballıq daha bir ard zərbəsi baş verib.

Alimlərin fikrincə bu, seysmik fəallığın qonşu çatlara yayıldığını göstərir və bu fəallıq hələ bir müddət davam edəcək.

1822-ci ildə baş vermiş zəlzələdən sonra ard zərbələri bir il ərzində davam etmişdi.

Son ölü sayı nə qədər ola bilər?

Məskun ərazilərdə bu gücdə olan oxşar zəlzələlər nəticəsində minlərlə insan tələf olub.

2015-ci ildə Nepalda baş vermiş 7.5 ballıq zəlzələ, təxminən 9 min insanın həyatına son qoymuşdu.

Britaniya Geoloji Müşahidə Mərkəzindən Rocer Musson Türkiyə-Suriya zəlzələsi qurbanları sayının minlərlə, hətta on minlərlə ola biləcəyini deyir.

Alimin fikrincə, soyuq qış havası xarabalıqlar altında ilişib qalanların sağ qalması ümidlərini azaldır.(Azadlıq radiosu)

Becan.az
Oxşar xəbərlər

XƏBƏR LENTİ

13:51

Dekabrın 1-dən ölkə ərazisində yağmur gözlənilir

12:46

Şəhid ailələrinə güzəştlərin tətbiqi qaydaları dəyişir

12:41

Müharibə iştirakçıları ilə bağlı yeni TƏKLİF

20:32

Sumqayıtda zibil qabları günlərlə daşınmır - FOTO

20:15

Hərbi ekspert həbs edilib

13:00

70 kg qızılla tutulan azərbaycanlının kimliyi bəlli olub

11:36

"Tramp keçmişdə baş verənlərdən nəticə çıxartmalıdır"

11:25

Rusiya ilə danışıqların mənası yoxdur...

11:13

"Berbokun Bakıya qarşı ittihamları əsassızdır"

17:12

Ukrayna Prezidenti bəzi məşhurları fəxri adlarından məhrum etdi

11:48

Müharibə veteranlarının təqaüdləri artırılacaqmı? - AÇIQLAMA

16:56

Kərə yağının aybaay bahalaşmasının səbəbləri - Araşdırma

16:48

Silahlar Ermənistana açıq daşınır: məxfilik yoxdur - Manukyan

16:29

Çakraborti müsəlmanları təhqirə görə üzr tələbini rədd etdi

16:22

İlham Əliyev avropalılara: "Əgər biz cəngəllikik, bizdən uzaq durun"

16:06

Azərbaycanda özəl olaraq yük aeroportu tikilir

11:18

Azərbaycan paytaxtında yüksək ümidlər və böyük gözləntilərlə COP29 başladı

15:41

Azərbaycan Xalqı Türkiyə Prezidentindən təbrik aldı

12:29

Bayraq Meydanında üçrəngli Azərbaycan bayrağı yenidən qaldırılıb

12:23

İnternet üzərindən narkotik maddə satan 150 nəfər saxlanılıb

12:02

Azad olunmuş ərazilərə 8,6 milyard ABŞ dolları investisiya qoyulacaq

11:57

Pakistanda dəhşətli partlayış: 24 ölü, 30 yaralı

11:52

Türkiyə XİN Azərbaycanın Bayraq Günü ilə bağlı paylaşım edib

11:47

İlham Əliyev Dövlət Bayrağı Günü ilə bağlı paylaşım edib

11:40

Yol polisi sürücülərə müraciət etdi

18:20

Trampın Azərbaycan açıqlaması İrəvanı qarışdırdı

18:15

Trampın seçilməsinə İrandan ilk reaksiya

18:11

Azərbaycan Prezidenti ABŞ-ın yeni prezidentini təbrik edib

18:06

Gənc jurnalist vəfat edib

11:11

Ermənilər üçün göz yaşı tökən Pelosi yenidən seçilir

11:05

Ərdoğanla Əliyevin görüşü olub

11:44

Çakraborti müsəlmanları doğramaqla hədələdi...

11:33

Rusiyada həbs edilən generalla bağlı yeni detallar - VİDEO

11:26

General işdən azad olundu, yerinə polkovnik gətirildi

Sabunçu tunelində ölən Elnurun görüntüsü... - VİDEO

Bayrağa bu qədər biganəlik olmaz!
Ağdaş rayonundakı bayraq meydanı viranəni xatırladır - VİDEO